Niegdyś pospolite w Polsce łyski, czernice, cyraneczki i głowienki obecnie w zastraszającym tempie znikają z polskich jezior i innych wód. Mimo to nadal się na nie poluje. Polski Komitet Krajowy Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) zaapelował o wykreślenie ich z listy gatunków łownych i objęcie ścisłą ochroną. Przedstawił także listę zmian w prawie łowieckim, które należy pilnie wprowadzić, by zapobiec zanikowi tych i innych gatunków ptaków wodnych. Apel poparty jest szczegółową ekspertyzą.
Od kilkunastu lat środowisko przyrodników jest zaniepokojone stanem wyżej wymienionych gatunków. Choć polowania na te ptaki stanowią niewielki margines pozyskania łowieckiego, mają istotne znaczenie dla ich przetrwania przy obecnej liczebności populacji w Polsce. W ostatnich latach np. liczba zabijanych w ramach polowań łysek odpowiadana ponad połowie szacowanego rocznego spadku ich liczebności w naszym kraju.
Po dokładnym przeanalizowaniu dostępnych wyników badań monitoringowych oraz przyczyn obecnego stanu rzeczy, Polski Komitet Krajowy IUCN zwrócił się do Ministra Środowiska z wnioskiem o pilne wykreślenie łyski, czernicy, cyraneczki i głowienki z listy gatunków łownych i objęcie ich ścisłą ochroną gatunkową.
– Trwa wielkie wymieranie gatunków spowodowane nieodpowiedzialną, zaborczą gospodarką człowieka. Nie można pozwalać, by dodatkowo przyczyniała się do niego działalność, która z założenia ma służyć ochronie i zrównoważonemu użytkowaniu zasobów przyrodniczych. Kontunuowanie polowań na gatunki, których liczebność gwałtownie się kurczy, w tym narażone na wyginięcie w skali globalnej, jak głowienka, jest nieetyczne i nieracjonalne – mówi dr Andrzej Kepel, przewodniczący Komitetu. – Mamy więc nadzieję, że postulaty przyrodników spotkają się ze zrozumieniem i poparciem także w środowisku myśliwych.
Komitet proponuje także modyfikację przepisów i praktyki łowieckiej, by zapobiec działaniom negatywnie wpływającym na ptaki i ogólnie środowisko przyrodnicze. Postuluje:
- zmianę terminów polowań na ptaki wodne, by nie zaczynały się w okresie, gdy te wodzą jeszcze pisklęta,
- wyłączenie polowań na ptaki wodne po zmroku, gdy nie można rozróżnić kaczek i gęsi z gatunków łownych od chronionych;
- wprowadzenie zakazu używania do polowań śrutu ze szkodliwego ołowiu, zwłaszcza w odległości 500 metrów od zbiorników i większych cieków wodnych (postulat ten wynika także z rezolucji międzynarodowej Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt, której Polska jest stroną);
- wprowadzenie obowiązku opierania planów łowieckich dotyczących migrujących ptaków wodnych o wyniki monitoringu ich populacji oraz dokładnego raportowania przez myśliwych, jakie gatunki ptaków wodnych upolowali (z podaniem terminów i gatunków);
- skuteczniejsze ograniczanie liczebności obcych gatunków inwazyjnych wpisanych na listę gatunków łownych.
Uchwała PKK IUCN w tej sprawie oraz ekspertyza, która stanowiła jej podstawę, zostały właśnie wydane drukiem. Wersja elektroniczna opracowania jest dostępna pod tym linkiem.
